programma 1:
Van Goden en Helden
muziek en verhalen rond de Griekse mythologie
muziek en verhalen rond de Griekse mythologie
G. F. Händel (1685-1759): Aria 'Love in her eyes sits playing' uit Acis and Galatea
J. Mouquet (1867-1946): Sonate 'La flûte de Pan' op.15
L. de Lorenzo (1875-1962): 'Apollo' op.38 nr.3 voor fluit solo
J. Andersen (1847-1909): 'Ballade et Danse des Sylphes' op.5
-pauze-
C. Debussy (1862-1918): Prélude 'Danseuses de Delphes' voor piano solo
C. Debussy (1862-1918): 'Syrinx' for fluit solo
C. Debussy (1862-1918): 'Prélude à l'après-midi d'un faune'
C.W. Gluck (1714-1787): 'Dance of the blessed spirits' from Orfeo ed Euridice
J. Mouquet (1867-1946): Sonate 'La flûte de Pan' op.15
L. de Lorenzo (1875-1962): 'Apollo' op.38 nr.3 voor fluit solo
J. Andersen (1847-1909): 'Ballade et Danse des Sylphes' op.5
-pauze-
C. Debussy (1862-1918): Prélude 'Danseuses de Delphes' voor piano solo
C. Debussy (1862-1918): 'Syrinx' for fluit solo
C. Debussy (1862-1918): 'Prélude à l'après-midi d'un faune'
C.W. Gluck (1714-1787): 'Dance of the blessed spirits' from Orfeo ed Euridice
De magische verhalen uit de oude Griekse mythologie zijn sinds honderden jaren een grote inspiratiebron voor veel kunstenaars van alle disciplines in de westerse wereld geweest. De aantrekkingskracht van de mythes ligt in hun algemeen menselijke betekenis. Veel mythes lijken op het eerste gezicht sprookjesachtig, komisch, gruwelijk of gewoon absurd maar bij nader inzien blijkt er altijd een diepere wijsheid in te zitten.
Dit programma bestaat uit muziek en verhalen over het oude Griekenland. Het publiek wordt meegevoerd in de wereld van machtige goden en magische bovennatuurlijke wezens. Er wordt muziek gespeeld die o.a gebaseerd is op de heldendaden van Apollo, het tragische lot van de bosnimf Syrinx en het mysterieuze verhaal van Orpheus en Eurydice. Naast het luisteren naar de muziek gaat het publiek uiteindelijk naar huis met een bundel vol van inspirerende mythes.
Dit programma bestaat uit muziek en verhalen over het oude Griekenland. Het publiek wordt meegevoerd in de wereld van machtige goden en magische bovennatuurlijke wezens. Er wordt muziek gespeeld die o.a gebaseerd is op de heldendaden van Apollo, het tragische lot van de bosnimf Syrinx en het mysterieuze verhaal van Orpheus en Eurydice. Naast het luisteren naar de muziek gaat het publiek uiteindelijk naar huis met een bundel vol van inspirerende mythes.
luistervoorbeelden
de mythes
Acis and Galatea
In deze mythe vormen de riviergod Acis en de zeenimf Galatea een liefdespaar. Het verhaal speelt zich af op het eiland Sicilië. Acis heeft een rivaal in de persoon van de eenogige reus Polyphemus die verliefd is op Galatea. Van hem moet Galatea echter niets weten en uit frustratie ruimt Polyphemus Acis uit de weg door hem te verpletteren onder een rotsblok. De treurende Galatea verandert vervolgens haar geliefde in een rivier. Om altijd in zijn nabijheid te verkeren verandert zij zichzelf in een bloem die groeit in het water van haar geliefde.
Pan
Pan is de god van het woud en patroon van de herders en hun kudden. Hij is de zoon van Hermes, de god van de handel en de nimf Penelope.
Pan is bekent door zijn nogal lelijke verschijning. Hij heeft het bovenlichaam van een mens en het onderlichaam van een geit, hij heeft twee hoorns en wordt vaak afgebeeld als demon. De christelijke voorstelling van de duivel is zeer beïnvloed door Pan en ook het Nederlandse woord paniek heeft hier zijn oorsprong. In de bossen zorgt Pan voor veel mysterieuze geluiden die herders en hun kuddes vervullen met angst. Om Pan gunstg te stemmen, spelen herders ook vandaag de dag nog op hun herdersfluiten.
Apollo
Apollo is een zoon van de oppergod Zeus en van Leto, een titane. Op een gegeven moment vind er een wedstrijd plaats tussen de goden Pan en Apollo. Het gaat erom wie de mooiste muziek maakt. Alle aanwezigen vinden dat Apollo heeft gewonnen, maar de Frygische koning Midas kiest voor Pan. Apollo wordt hier zo kwaad om dat hij koning Midas' oren verandert in ezelsoren. Midas zorgt er daarna voor dat zijn oren altijd onder zijn muts verborgen blijven, maar zijn kapper kent zijn geheim. Deze kapper heeft moeten zweren het geheim van de ezelsoren aan niemand te vertellen, maar op een dag wordt hem dit te veel. Hij graaft een gat in de grond en fluistert daarin: "Koning Midas heeft ezelsoren." Later groeit er riet in dit gat. Als het riet volgroeid is en de wind opsteekt, fluistert het deze woorden verder, waardoor het geheim over de oren van de koning toch uitkomt.
Sylphen
De Griekse mythologie kent een grote hoeveelheid verschillende nimfen. Nimfen zijn halfgodinnen van de natuur, mooie, lieflijke vrouwen die, in afzondering van mensen, in de natuur leven. Er zijn veel verschillende soorten, zoals boomnimfen, zeenimfen, bergnimfen, bosnimfen, meernimfen en dalnimfen. Een bijzondere soort zijn de Sylphen, de nymfen van de lucht. Ze zijn sierlijk en vrouwelijk, maar net zo wild als de wind die ze oproepen, net zo vrij als de vogels die ze de lucht in tillen en net zo grillig als het weer dat zij helpen scheppen. Sylfen zijn heel muzikaal en maken prachtige symfonieën van alle geluiden die door de wind worden meegedragen.
Het orakel van Delphi
Ver voor onze jaartelling was er een geweldige manier voor de Grieken om lastige beslissingen te nemen. Je ging naar Delphi en consulteerde het orakel. Het orakel van Delphi was voor iedereen toegankelijk, voor boeren, vissers, handelaren en grote keizers. Op de hellingen van de Parnassus bij Delphi verwoordde een Pythia de mening van de goden. De Pythia was bedwelmd door de dampen van ethyleen en vaak moeilijk te begrijpen. Er waren ook priesters die de voorspellingen van het van het orakel verklaarden. Het orakel was gewijd aan de god Apollo. Als god van het Licht werd Apollo immers verondersteld overal door te dringen, en te zien wat aan het oog van de mensen ontgaat.
Syrinx en de god Pan
In de Griekse mythologie is Syrinx een bosnimf. Ze wordt bemind en achterna gezeten door de lelijke bosgod Pan. Syrinx vlucht, maar strandt bij een rivier die zij niet kan oversteken. Ten einde raad bidt zij tot de goden en haar gebed wordt verhoord: ze verandert in een bos rietstengels. Pan moet de hoop opgeven en blaast gefrustreerd langs het riet. Zo ontdekt hij dat er verschillende tonen klinken als je over het riet heen blaast. Hij snijdt het riet af en maakt er een fluit van, een panfluit. De oude Grieken noemden een panfluit ‘syrinx’.
Faunus
Faunus is in de Romeinse mythologie een oude natuurgod, die later gelijkgesteld wordt aan de Griekse god Pan. In tegenstelling tot de Griekse Pan is hij echter een goede geest, die over de bergen, de weiden en de akkers waakt en het vee vruchtbaar maakt. Bij het landvolk is het geloof in deze god en aan hem verwante wezens heel levendig, Men beweert hem dikwijls over de akkers te zien rondwandelen. Naast Faunus en bijna geheel aan hem gelijk in betekenis en in eigenschappen, staat de godin Fauna, die soms als zijn dochter en soms als zijn vrouw wordt genoemd. Hiervan komt ook het Nederlandse woord fauna vandaan, wat een overkoepelende term is voor het dierlijke leven.
Orpheus en Eurydice
Orpheus, zoon van de god Apollo is een dichter, beroemd om zijn lierspel. Met de muziek van zijn lier betovert hij mens en dier. Orpheus trouwt met de mooie bosnimf Eurydice. Zij wordt echter op hun huwelijksdag gebeten door een giftige slang en sterft aan de beet. Orpheus was hierover zo diep bedroefd dat hij in de onderwereld afdaalt om Pluto, de heerser van de onderwereld zijn droevenis te tonen en te smeken om de terugkeer van Eurydice. Met zijn muziek krijgt hij Pluto zover dat Eurydice hem terug naar de aarde mag volgen. Voorwaarde is dat hij niet naar haar zou kijken tot ze uit de dodenwereld zouden zijn. Op het laatste ogenblik kijkt Orpheus toch om en Eurydice verdwijnt voor altijd in het schimmenrijk. Na het verlies van zijn geliefde vrouw veracht Orpheus de vrouwen, die zich juist erg tot hem aangetrokken voelen. Hij wordt daarom aangevallen en verscheurd door de razende maenaden van Ciconia in Tracië. Hoewel het verhaal zo natuurlijk triest afloopt zijn de zielen van Orpheus en Eurydice uiteindelijk toch verenigd.